Паводле звестак, атрыманых з розных крыніц, праз тыдзень пасля мерапрыемства, названага афіцыйным Мінскам прэзідэнцкімі выбарамі, Аляксандру Лукашэнкі накіравалі віншаванні кіраўнікі 24 краін: ААЭ, Азербайджана, Алжыра, Амана, Бахрэйна, Босніі і Герцагавіны, Венесуэлы, В’етнама, Зімбабвэ, Ірана, Казахстана, Кітая, Кубы, Кыргызстана, Лаоса, Нікарагуа, Пакістана, Расіі, Сербіі, Таджыкістана, Туркменістана, Турцыі, Узбекістана і Эсваціні (раней Свазіленд). Гэта 13,1% дзяржаў, з якімі ў Беларусі ўстаноўленыя дыпламатычныя адносіны: паводле інфармацыі на сайце МЗС, такіх цяпер 183.
Арыфметыка і геаграфія
Пры гэтым сайт Лукашэнкі паведаміў пра паступленне віншаванняў ад лідараў 21 краіны: у спісе няма Венесуэлы і Кубы, хоць інфармацыю пра віншаванні прэзідэнтаў гэтых краін размяшчаў неафіцыйны канал прэс-службы Лукашэнкі “Пул першага“, а таксама Амана, СМІ якога паведамілі аб накіраванні султанам віншаванні 29 студзеня. Верагодна, віншаванні яшчэ не былі атрыманыя па дыпламатычных каналах.
Гэты “вынік” лепшы за 2020 год, калі ў першы тыдзень пасля выбараў на фоне пратэстаў Лукашэнку павіншавалі кіраўнікі 15 дзяржаў, і супастаўны з паказчыкам 2015 года, калі, згодна інфармацыі на сайце Лукашэнкі, такіх краін было 21.
З 15 дзяржаў, якія павіншавалі Лукашэнку ў першы тыдзень пасля выбараў у 2020 годзе, цяпер паўтарылі віншаванні 12: Азербайджан, Боснія і Герцагавіна (з павышэннем ўзроўню ад члена прэзідыума да старшыні прэзідыума), Венесуэла, В’етнам, Казахстан, Кітай, Кыргызстан, Нікарагуа, Расія, Таджыкістан, Турцыя і Узбекістан. Толькі ў трох з гэтых 12 дзяржаў памяняліся прозвішчы тых, хто павіншаваў: Босніі і Герцагавіне, В’етнаме і Кыргызстане. На дадзены момант адмовіліся павіншаваць беларускага палітыка, хоць і зрабілі гэта ў 2020 годзе, кіраўнікі Арменіі (прэзідэнт і прэм’ер). У Малдове ва ўладзе са снежня 2020-га праеўрапейскі прэзідэнт, які не прызнае легітымнасць Лукашэнкі. Папярэднік быў прарасійскім і 4,5 года таму віншаванне ў Мінск накіраваў. У спісе больш няма Сірыі, прэзідэнт якой быў скінуты ў снежні 2024 года.
У параўнанні з 2020 годам спіс папоўнілі кіраўнікі ААЭ, Алжыра, Амана, Бахрэйна, Зімбабвэ, Ірана, Лаоса, М’янмы, Пакістана, Сербіі, Туркменістана і Эсваціні.
Лукашэнка павіншавалі 7 з 10 партнёраў па СНД (за выключэннем Арменіі, Малдовы і Украіны, якая фармальна яшчэ ўваходзіць у Садружнасць), 3 з 4 — па ЕАЭС, 4 з 5 — па АДКБ (у абодвух выпадках акрамя Арменіі), 8 з 9 па ШАС (акрамя Індыі), а таксама 4 з 10 (Іран, Кітай, ААЭ і Расія) членаў БРІКС, у якім Беларусь мае статус партнёра. Віншаванні накіравалі 16 членаў Руху недалучэння (разам з Беларуссю туды ўваходзіць 120 краін) і 6 дзяржаў, якія маюць у гэтай арганізацыі статус назіральніка.
Такім чынам, колькасць краін, якія заявілі не толькі аб прызнанні абвешчаных ЦВК Беларусі папярэдніх вынікаў выбараў, але і (прама ці ўскосна) аб жаданні працягваць супрацоўніцтва з рэжымам Аляксандра Лукашэнкі, на дадзены момант складае 24. Іх колькасць можа вырасці пасля абвяшчэння канчатковых вынікаў выбараў 3 лютага або ў дзень інаўгурацыі палітыка, з якой гэтым разам рэжым наўрад ці будзе рабіць таямніцу. Таксама паказальным будзе факт прысутнасці або адсутнасці на цырымоніі інаўгурацыі афіцыйных дэлегацый ці акрэдытаваных у Беларусі прадстаўнікоў дыпмісій замежных краін.
Што тычыцца апошніх (дыпламатаў), не для ўсіх з гэтых дзяржаў супрацоўніцтва з рэжымам будзе з’яўляцца прыярытэтным, але іх прысутнасць будзе казаць аб прызнанні вынікаў выбараў. Напрыклад, у ліку такіх дзяржаў можа быць Ізраіль, які прызнаў нядаўна прызначанага Лукашэнкам амбасадара; а таксама якія маюць “асаблівае меркаванне“ члены Еўрасаюза Венгрыя і Славакія (калі яны наогул не накіруюць на цырымонію дэлегацыі са сталіц), Індыя, КНДР і іншыя краіны.
Таемныя прыхільнікі, відавочныя праціўнікі і маўчуны
Ёсць і такія палітыкі, якія павіншавалі Лукашэнку, але пра якіх афіцыйны Мінск лічыць за лепшае не гаварыць. Такім, напрыклад, з’яўляецца старшыня “Вышэйшай палітычнай рады Емена” Махдзі аль-Машат — прадстаўнік хусітаў, шыіцкіх паўстанцаў, якія захапілі ўладу ў паўднёвай частцы краіны, уключаючы сталіцу, і да нядаўняга часу перыядычна нападалі на судны ў Чырвоным моры і заганялі ў сховішчы значную частку насельніцтва Ізраіля пасля запуску ракет.
На процілеглым флангу краін, якія не прызнаюць ці хутчэй не прызнаюць вынікі “выбараў“ 26 студзеня і легітымнасць Лукашэнкі, на дадзены момант каля 40 дзяржаў, большасць з якіх еўрапейскія.
Гэта ў першую чаргу падпісанты заявы нефармальнай групы сяброў дэмакратычнай Беларусі ў АБСЕ. У групу зараз уваходзіць 29 дзяржаў: Балгарыя, Бельгія, Вялікабрытанія, Германія, Грэцыя, Данія, Ірландыя, Ісландыя, Іспанія, Італія, Канада, Кіпр, Латвія, Літва, Люксембург, Нарвегія, Нідэрланды, Партугалія, Польшча, Румынія, Славенія, Украіна, Фінляндыя, Францыя, Харватыя, Чарнагорыя, Чэхія, Швецыя і Эстонія. Далучыліся да апошняй заявы групы яшчэ 9 краін: Албанія, Андора, Аўстрыя, Боснія і Герцагавіна, Ліхтэнштэйн, Мальта, Паўночная Македонія, Сан-Марына і Швейцарыя.
Пры гэтым, як адзначалася вышэй, кіраўніцтва Босніі і Герцагавіны накіравала віншаванне на адрас Лукашэнкі, гэта значыць краіна спрабуе ўседзець на двух крэслах. Такім чынам, з улікам пазіцыі Сараева, гаворка ўсё ж ідзе хутчэй не пра 38 (29+9), а пра 37 дзяржаў.
Зыходзячы з сумеснай заявы ЕС, Вялікабрытаніі, Канады, Аўстраліі і Новай Зеландыі, да гэтага можна дадаць дзве апошнія краіны. Аб непрызнанні вынікаў “выбараў” у Беларусі заявіла Малдова як кандыдат на ўступленне ў ЕС.
Прыкладна 2/3 краін вырашылі ніяк не каментаваць мерапрыемства, якое прайшло ў Беларусі 26 студзеня. Хутчэй за ўсё, большасць з іх будуць лічыць Лукашэнку абраным прэзідэнтам, устрымліваючыся ад “умяшання ва ўнутраныя справы суверэннай дзяржавы“.
Пры гэтым “хутчэй негатыўным“ будзе стаўленне да беларускага дыктатара з боку такіх краін, як, напрыклад, Японія, Паўднёвая Карэя, Аргенціна або Чылі, “хутчэй пазітыўным” — КНДР, Індыі, Егіпта і некаторых іншых краін Афрыкі і іншых рэгіёнаў.
Значнага ўплыву гэтай акалічнасці на знешнюю або ўнутраную палітыку Беларусі ў бягучай сітуацыі чакаць, хутчэй за ўсё, не даводзіцца.
Вашынгтон грае паўзу
Асобна варта спыніцца на пазіцыі Вашынгтона. Адным з апошніх для дзяржсакратара Энтані Блінкена, які пакінуў сваю пасаду за тыдзень да беларускага электаральнага мерапрыемства, стала заява ад 17 студзеня аб тым, што маючыя адбыцца ў Беларусі выбары “не могуць быць свабоднымі і справядлівымі ва ўмовах цяперашняй рэпрэсіўнай абстаноўкі ў краіне“. Заява не была дэзавуяваная рэспубліканскай адміністрацыяй, якая прыйшла да ўлады, а толькі адпраўленая ў электронны архіў разам з іншымі падобнымі дакументамі Дзярждэпу, які ўзначальваў Блінкен.
Першае выказванне па беларускай тэме новага дзяржсакратара ЗША Марка Рубіа было прысвечана зусім не выбарам: палітык паведаміў аб вызваленні ў Беларусі амерыканскай грамадзянкі Анастасіі Нуфер.
Затым стала вядома, што ЗША больш не ўваходзяць у нефармальную групу сяброў дэмакратычнай Беларусі ў АБСЕ і аддалі перавагу не далучацца да заявы дадзенай групы, а выступіць у АБСЕ асобна ад яе, паўтарыўшы тэзіс аб рэпрэсіўнай абстаноўцы, заявіўшы аб “глыбока непаўнавартасным“ выбарчым працэсе і нагадаўшы Беларусі пра “важнасць прынцыпаў і абавязацельстваў АБСЕ, якія яна, як і ўсе дзяржавы-ўдзельніцы, абавязалася выконваць, уключаючы павагу правоў чалавека і асноўных свабод усіх людзей“. Зрэшты, прыкладна праз суткі гэтая заява са старонкі місіі ЗША ў АБСЕ знікла. Такім чынам, новая адміністрацыя ў Вашынгтоне на гэтым этапе ўстрымліваецца ад прызнання нелегітымнасці Лукашэнкі, хоць Дональд Трамп і не павіншаваў таго з “перамогай“. Дадатковую пікантнасць сітуацыі надае факт замаразкі (пакуль на тры месяцы) Вашынгтонам фінансавай дапамогі замежным атрымальнікам, у тым ліку беларускім. Некаторыя з іх ужо падалі сігнал трывогі.