Lawtrend: З 2020 года ў Беларусі ліквідавана больш за 1,8 тыс. НКА

9 кастрычніка, Позірк. За перыяд пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і да канца верасня 2024-га ў Беларусі ліквідавана не менш за 1.803 некамерцыйныя арганізацыі (НКА) — аб’яднанні, прафсаюзы, фонды, недзяржаўныя ўстановы і асацыяцыя, гаворыцца ў аглядзе праваабарончай арганізацыі Lawtrend.

На канец жніўня было ліквідавана не менш 1.777 НКА, ліпеня — не менш 1.742, чэрвеня — 1.696, траўня — 1.665, красавіка — 1.622, сакавіка — 1.601, лютага — 1.563, студзеня — 1.533, снежня 2023-га — 1.509. На канец снежня 2022 года налічвалася 1.173 закрытых некамерцыйных арганізацый.

Паводле інфармацыі праваабаронцаў, на канец верасня не менш за 1.137 НКА знаходзілася ў працэсе прымусовай ліквідацыі (1.116 — у канцы жніўня, 1.086 — у канцы ліпеня, 1.061 — у канцы чэрвеня, 1.033 — траўня, 1.003 — красавіка, 997 — сакавіка, 981 — лютага, 969 — студзеня, 960 — снежня 2023-га) з улікам пададзеных у суд пазоваў, прымусовага выключэння з Адзінага дзяржрэгістратара юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў.

Колькасць арганізацый, якія прынялі рашэнне аб самастойнай ліквідацыі, павялічылася. На канец мінулага месяца такіх было 666, жніўня — 661, ліпеня — 656, чэрвеня — 635, траўня — 632, красавіка — 619, сакавіка — 604, лютага — 582, снежня 2023-га — 564, снежня 2022-га — 416.

Рашэнне аб самаліквідацыі прымаецца, перш за ўсё, праз ціск на членаў, супрацоўнікаў НКА, неспрыяльнага прававога асяроддзя, агульнай грамадска-палітычнай сітуацыі ў краіне, адзначае Lawtrend.

Нягледзячы на бесперапынную практыку ліквідацыі, у Беларусі рэгіструюцца новыя некамерцыйныя арганізацыі ў форме грамадскіх аб’яднанняў, недзяржаўных устаноў і фондаў. Па стане на 30 верасня праваабаронцам вядома аб рэгістрацыі не менш за 33 новых НКА: 16 недзяржаўных устаноў (адна з іх ужо знаходзіцца ў працэсе самаліквідацыі), чатырох фондаў і 13 грамадскіх аб’яднанняў.

У першую чаргу такія НКА “маюць сацыяльна-дабрачынны, фізкультурна-спартыўны, прафесійны, патрыятычны характар, абароны жывёл”. Аднак колькасць рэгіструемых НКА не менш чым у 10 разоў ніжэй ліквідуемых, адзначаюць праваабаронцы.

Lawtrend адзначае, што ў дачыненні да прадстаўнікоў арганізацый грамадзянскай супольнасці працягвае актыўна выкарыстоўвацца заканадаўства аб супрацьдзеянні экстрэмізму: “[Адбываецца] пераслед за грашовыя пераводы фондам салідарнасці, а таксама дапамогу палітычным зняволеным і іх сем’ям, у тым ліку крымінальны, прызнанне грамадскіх ініцыятыў “экстрэмісцкімі фарміраваннямі”, а інфармацыйных рэсурсаў, сацыяльных сетак і да т.п. “экстрэмісцкімі матэрыяламі”.

У дакладзе адзначаецца, што пасля прызнання арганізацыі грамадзянскай супольнасці “экстрэмісцкім фарміраваннем”, у дачыненні да людзей, якія адносяцца да гэтай арганізацыі, могуць пачацца масавыя рэпрэсіі. Прыкладам з’яўляецца кейс ініцыятывы INeedHelpBy — сацыяльнага праекта аказання прадуктовай дапамогі пацярпелым ад рэпрэсій, адзначае Lawtrend. 

24 жніўня паведамлялася, што з пачатку 2024 года мінімум 126 чалавек асуджана за “выкарыстанне замежнай дапамогі для ажыццяўлення экстрэмісцкай дзейнасці”. Людзей абвінавацілі ў тым, што яны атрымалі і выкарыстоўвалі замежную бязвыплатную дапамогу ў выглядзе таварна-матэрыяльных каштоўнасцяў, набытых у інтэрнэт-краме “Еўраопт” ад замежнага аб’яднання “INeedHelpBY”.

Масавы рэйд сілавікоў па кватэрах тых, хто дапамагаў сем’ям палітвязняў прадуктовымі наборамі праз інтэрнэт-пляцоўку “Е-дастаўка” сеткі крам “Еўраопт” у рамках ініцыятывы “INeedHelpBY” (16 студзеня прызнаная “экстрэмісцкім фарміраваннем”), адбыўся 23 студзеня. У асноўным пацярпелі жанчыны і сваякі палітвязняў.