Андрэй Гнёт на волі
1 лістапада, Позірк. Рэжысёр Андрэй Гнёт, які чакаў магчымай экстрадыцыі з Сербіі ў Беларусь на волі, паведаміла ў сацсетках яго адвакат Ганна Маціеўская.
Юрыст размясціла фота з ім у сетцы “Фэйсбук”, суправадзіўшы каментаром: “Finally! Божа, як я радая, Андрэй на волі! Гэтым момантам мы жылі апошнія падлогу года, увесь стрэс, начныя размовы, планы а/б/у і г.д.! Плачу ад радасці”.
Беларуская служба “Радыё Свабода” са спасылкай на Маціеўскую і юрыста Марыю Колесаву-Гудзіліну паведаміла, што Гнет, які знаходзіўся пад хатнім арыштам, 31 кастрычніка “быў эвакяваны ў Еўрасаюз”.
Дэмакратычны лідар Святлана Ціханоўская вітала вызваленне Гнёта.
“Гэта наша агульная перамога. Я віншую Андрэя з доўгачаканай свабодай, вітаю і спадзяюся, што наперадзе яго чакае мірнае і бяспечнае жыццё. Надалей мы не павінны дазволіць рэжыму Лукашэнкі выкарыстоўваць міжнародныя механізмы для пераследу актывістаў. І мы будзем змагацца за кожнага, хто патрапіў пад рэпрэсіі рэжыму. Мы дзякуем усім, хто змагаўся за вызваленне Андрэя: адвакатаў, палітыкаў, журналістаў, праваабаронцаў, дыпламатаў. Усіх, хто дапамагаў Андрэю матэрыяльна”, — гаворыцца ў каментары палітыка ў яе тэлеграм-канале.
Асобна Ціханоўская падзякавала прэзідэнту Сербіі Аляксандру Вучычу “і яго каманду”: “[З імі] мы працавалі на працягу апошніх месяцаў па справе Андрэя. Я таксама вельмі ўдзячная старшыні Еўрапейскай камісіі Уршулі фон дэр Ляен, краінам — членам ЕС, асабліва МЗС Германіі за падтрымку”.
Вызваленне Гнёта пракаментаваў у сваім тэлеграм-канале намеснік старшыні Аб’яднанага пераходнага кабінета, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Павел Латушка: “Андрэй Гнет на волі. Я шчыра рады за яго. Але перад намі задача змагацца за кожнага незаконна затрыманага, арыштаванага, які ўтрымліваецца ў катавальных у Беларусі. Я хацеў бы падзякаваць еўрапейскім партнёрам за актыўную падтрымку Андрэя Гнёта, маршала Сената Польшчы, МЗС Польшчы, МЗС Германіі і ўсім нашым партнёрам, якія дапамаглі вызваліць Андрэя”.
27 жніўня ў апеляцыйным судзе Сербіі прайшло паседжанне па справе Гнёта, пасля чаго, як паведамлялася, у суда быў “законны тэрмін у 30 дзён для прыняцця рашэння аб яго экстрадыцыі ў Беларусь”. 11 верасня Гнет у спецыяльнай заяве для СМІ паведаміў, што яго справу адправілі на дапрацоўку, гэта значыць вярнулі ў Вышэйшы суд Бялграда на новы разгляд.
На пасяджэнні 27 жніўня бок абвінавачання на пасяджэнні настойваў на тым, што ўсе ўмовы для выдачы Гнета Мінску выкананы, а абарона сцвярджала, што яго пераслед у Беларусі палітычна матываваны. Сам Гнет паўтарыў у судзе, што не ўчыняў крымінальнага злачынства, а Беларусь шукае яго з-за ягоных палітычных поглядаў.
Апеляцыйны суд разглядаў скаргу на рашэнне Вышэйшага суда ў Бялградзе, які 31 траўня пастанавіў выдаць Гнета беларускім уладам. Мужчына ўтрымліваўся пад хатнім арыштам з пачатку лета.
Беларускія ўлады дамагаліся экстрадыцыі Гнета з Сербіі, абвінавачваючы яго паводле ч. 2 арт. 243 Крымінальнага кодэкса (ухіленне ад выплаты падаткаў).
Увесну актывіста было вырашана выдаць Беларусі, але рашэнне ўдалося паспяхова абскардзіць, справу адправілі на перагляд.
41-гадовы Гнёт — рэжысёр тэлерэкламы і музычных кліпаў, журналіст і сузаснавальнік аб’яднання SOS.by, якое ў Беларусі прызнана “экстрэмісцкім фарміраваннем”.
Быў затрыманы 30 кастрычніка 2023 года памежнай службай Сербіі пасля прылёту ў Бялград і перададзены паліцыі. Прычына затрымання — знаходжанне ў міжнародным вышуку на падставе запыту Беларускага бюро Інтэрпола. Ведамства прасіла экстрадаваць Гнета ў Беларусь для крымінальнага пераследу.
Мінск сцвярджае, што справа носіць эканамічны характар, абарона Гнёта настойвае, што яе пераследуюць па палітычных матывах.
За Гнёта заступіліся дэмакратычныя сілы, прадстаўнікі дыяспар, беларускія і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі, дзеячы культуры, Еўрасаюз, сітуацыя абмяркоўвалася з уладамі ЗША.