Праваабаронцы: Фарміраванне ўчастковых камісій пацвердзіла “курс уладаў на абсалютны кантроль над усімі этапамі выбараў”

8 студзеня, Позірк. Фарміраванне ўчастковых выбарчых камісій (УВК) скончанае ў адпаведнасці з каляндарным планам 26 снежня, але праходзіла без незалежнага назірання, таму “працэдурныя аспекты” пры падрыхтоўцы прэзідэнцкіх выбараў “застаюцца без грамадскага кантролю”, паведамілі ў чарговай справаздачы эксперты місіі “Праваабаронцы за свабодныя выбары”.

Адзначаецца, што ўсяго сфарміравана 5.325 УВК, у склад камісій уключана 56.550 чалавек.

“У сітуацыі татальнай зачысткі грамадзянскай актыўнасці асабліва сумнеўнай з’яўляецца заяўленая нізавая актыўнасць грамадзян, якія нібыта вылучылі больш за 16,5 тыс. прадстаўнікоў, якія сабралі подпісы як мінімум 10 чалавек у падтрымку свайго вылучэння”, — падкрэсліваюць праваабаронцы.

Місія звяртае ўвагу, што па выніках “непразрыстага працэсу разгляду” ў склад УВК прэтэндэнты ўключаныя “практычна ў поўным аб’ёме”: 99,5% ад колькасці вылучаных.

Прадстаўнікі грамадскіх аб’яднанняў занялі ў выбарчых камісіях 49,4% месцаў, “грамадзянскай супольнасці” — 29,1%, працоўных калектываў — 11,7%, чатырох праўладных палітычных партый — 9,8%.

У справаздачы адзначана “асаблівая роля” праўладных прафсаюзаў (з’яўляюцца грамадскімі аб’яднаннямі), якія атрымалі 15,7% месцаў ва УВК.

Таксама ўказана на “гендарную дыспрапорцыю”: доля жанчын (74,8%) у складзе камісій значна перавышае долю мужчын.

“Трэцюю выбарчую кампанію заканадаўства дазваляе не публікаваць пайменныя спісы членаў УВК. Гэта значна ўскладняе магчымасць ацаніць спецыфіку іх складу”, — канстатуюць праваабаронцы.

Таксама адзначаецца, што “этап фарміравання УВК практычна не быў прыкметны ў публічнай прасторы”, што дэманструе “поўную незацікаўленасць уладаў у рэальным удзеле грамадзян у выбарчым працэсе” і “пацвярджае курс на абсалютны адміністрацыйны кантроль над усімі этапамі выбараў-2025”.

26 снежня 2024 года аб’яднанне былых сілавікоў BelPol апублікавала даклад “Аб гатоўнасці сістэмы фальсіфікацыі выбараў прэзідэнта Рэспублікі Беларусь 2025 года”, у якім сярод іншага падкрэслівалася, што ў 265 участковых камісіях 63% членаў удзельнічалі ў трох апошніх электаральных кампаніях: у 2020 годзе (прэзідэнцкая), 2022-м (рэферэндум) і 2024-м (“адзіны дзень галасавання” на выбарах у парламент і мясцовыя саветы). 23% прымалі ўдзел у двух з гэтых трох кампаній, яшчэ 11% — у адной з іх. Такім чынам, у 2025 годзе ў камісіях будзе толькі 3% новых людзей, якія раней не прымалі ўдзелу ў выбарах, падкрэсліваецца ў дакладзе.

Як вынікае з праведзенага “Позіркам” аналізу апублікаваных 2 лістапада даных Цэнтральнай выбарчай камісіі, не менш за 60% грамадзян, вылучаных у тэрытарыяльныя камісіі па выбарах прэзідэнта, па фармальных прыкметах з’яўляюцца прыхільнікамі Аляксандра Лукашэнкі.

Галасаванне на прэзідэнцкіх выбарах прызначанае на 26 студзеня, кампанія праходзіць пад поўным кантролем уладаў. 70-гадовы Аляксандр Лукашэнка, які знаходзіцца ва ўладзе з 1994 года, рыхтуецца падоўжыць паўнамоцтвы на сёмы тэрмін.