Лукашэнка забараніў “закрываць інтэрнэт” без яго ведама

21 студзеня, Позірк. Пра магчымае абмежаванне доступу ў інтэрнет у асноўны дзень галасавання на прэзідэнцкіх выбарах (26 студзеня) выказаўся Аляксандр Лукашэнка, наведваючы 21 студзеня Мінскі аўтамабільны завод.

“Забараніць — яно проста: забараніў — сяджу, радуюся, — цытуюць спікера дзяржСМІ. — Забароны заўсёды не на карысць. Трэба перамагчы. Трэба даказаць, што мы лепшыя. Калі пра нас дрэнна пішуць, нам трэба паказваць сваё, добрае, як мы робім на “Марафоне адзінства” (афіцыйна “грамадска-культурная”, а на справе прапагандысцкая акцыя ў падтрымку Лукашэнкі, якая праходзіць напярэдадні выбараў у многіх гарадах краіны. — “Позірк”.). Гэта цяжэй, але важней. Гэта будзе ў сэрцы і ў мазгах кожнага чалавека”.

Разам з тым, адзначаюць праўладныя медыя, Лукашэнка “заявіў пра рашучасць зрабіць усе неабходныя захады, калі гэта тычыцца бяспекі, захавання краіны”.

“Але зараз гэта не патрэбна, няма такой неабходнасці, — сказаў ён. — Многія, я чытаю, папісваюць (асабліва нашыя гэтыя ачмурэлыя за мяжой): “Вось, ён тут перад выбарамі, у выбары хоча закрыць інтэрнэт”. Я пачынаю абтэлефаноўваць адказных асоб, членаў урада: “Хлопцы, вы, можа, недзе нешта там языком ляпнулі?” — “Не. Не. Мы не маем права”. Я кажу: “Глядзіце, без майго ведама гэтага не рабіце”.

“Мы ніколі не думалі пра гэта. Хочаце ў інтэрнэце — сядзіце там. Апрача таго, больш за 50% інтэрнэту, а можа, і больш, — гэта ж карысць”, — дадаў Лукашэнка.

Намеснік кіраўніцы Аб’яднанага пераходнага кабінета Павел Латушка ў інтэрв’ю ўкраінскаму тэлеканалу “Freeдом” 15 студзеня выказаў меркаванне, што з улікам запланаваных на 26 студзеня беларускімі дэмсіламі акцый за мяжой з жывой трансляцыяй у інтэрнэце прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі ў гэты дзень ці напярэдадні “адключаць інтэрнэт” або замарудзяць “перадачу сігналу Ютуб”.

У той жа дзень эксперт праваабарончай арганізацыі Human Constanta на прэзентацыі “Адключэнне інтэрнэту: выклікі выбараў 2025” заявіў, што прэзідэнцкія выбары 2020 года паказалі — улады гатовыя на наўмысныя дзеянні, скіраваныя на абмежаванне або поўнае пазбаўленне доступу да інтэрнэту насельніцтва краіны.

Human Constanta рэкамендавала беларусам загадзя падрыхтавацца да магчымых блакаванняў, усталяваўшы VPN-сэрвісы.

13 студзеня Служба знешняй выведкі Украіны паведаміла, што адміністрацыя Лукашэнкі “распрацавала план, які прадугледжвае паступовае абмежаванне доступу да шэрагу рэсурсаў, у прыватнасці WhatsApp, YouTube, Instagram, да канца 2025 года”.

У ноч на 10 студзеня без VPN у Беларусі не працавалі “Ютуб”, “ЦікТок”, “Тэлеграм”, Twitch, Discord ды інш.

Перабоі ў працы інтэрнэта былі таксама ў навагоднюю ноч падчас выступу дэмлідара Святланы Ціханоўскай.

На сустрэчы са студэнтамі ў Мінскім дзяржаўным лінгвістычным універсітэце 22 лістапада 2024 года Аляксандр Лукашэнка прызнаў, што наўпрост мае дачыненне да блакавання інтэрнэту ў жніўні 2020 года, якое тады публічна адмаўляў.

“Калі гэта паўторыцца, адключым увогуле, — заявіў Лукашэнка, маючы на ўвазе акцыі пратэсту супраць фальсіфікацыі вынікаў папярэдніх прэзідэнцкіх выбараў на яго карысць. — Скажу шчыра, што гэта практычна заўсёды, асабліва на пачатковых стадыях, было з майго дазволу. Калі ты маеш дзве праблемы, пачынаеш узважваць, што больш важна. Я бачыў, натуральна, далей за вас. ⟨…⟩ На гэтай чашы шаляў была краіна”.

Інтэрнэт у Беларусі асабліва жорстка блакаваўся ў дзень выбараў 9 жніўня 2020 года і тры наступныя дні (а таксама моцна замаруджваўся пазней падчас нядзельных масавых акцый).

Цяперашняя прэзідэнцкая кампанія праходзіць пад поўным кантролем уладаў. Палітычнае поле краіны цалкам зачышчанае ад актыўных апанентаў Лукашэнкі. Прадстаўнікі беларускіх дэмакратычных сіл за мяжой называюць тое, што адбываецца, “спецаперацыяй па ўтрыманні ўлады”, праваабаронцы кажуць пра імітацыю канкурэнцыі.

Апрача Лукашэнкі кандыдатамі на пасаду прэзідэнта зарэгістраваныя лідары трох праўладных партый — Алег Гайдукевіч (Ліберальна-дэмакратычная партыя Беларусі), Сяргей Сыранкоў (Камуністычная партыя Беларусі) і Аляксандр Хіжняк (Рэспубліканская партыя працы і справядлівасці). Яшчэ адзін кандыдат — былы член Аб’яднанай грамадзянскай партыі, дэпутат Палаты прадстаўнікоў у 2016–2019 гадах, удзельніца выбарчай кампаніі 2020 года Ганна Канапацкая, якая пазіцыянуе сябе як “дэмакратычную альтэрнатыву”, аднак крытыкуе не Лукашэнку, а яго апанентаў, якія знаходзяцца ў турме або за мяжой.

За выбарамі будуць назіраць у асноўным прадстаўнікі дружалюбных рэжыму Лукашэнкі міжнародных структур, а таксама лаяльных яму беларускіх арганізацый і партый.

З 1996 года ніводная выбарчая кампанія ў Беларусі не была прызнана незалежнымі назіральнікамі транспарэнтнай і адпаведнай дэмакратычным стандартам.