За пяць гадоў на 60% павялічылася колькасць дзяцей, якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы

26 лютага, Позірк. За апошнія пяць гадоў колькасць дзяцей, якія прызнаны ў сацыяльна небяспечным становішчы (СНС), узрасла на 60%, а дзяцей, бацькі якіх пазбаўлены бацькоўскіх правоў, — на 64%, паведаміў 26 лютага генеральны пракурор Андрэй Швед на пасяджэнні Палаты прадстаўнікоў і Савета Рэспублікі.

“З-за адсутнасці станоўчых змен у ладзе жыцця бацькоў у сем’і вяртаецца менш за палову дзяцей”, — цытуе Шведа прэс-служба Генпракуратуры.

Абсалютныя лічбы не прыводзяцца.

“Для выпраўлення сітуацыі” ведамствам у ПП НС унесены законапраект, якім прадугледжана “кардынальнае змяненне падыходаў да работы з нядобранадзейнымі сем’ямі”: “Закон закліканы забяспечыць аператыўнасць рашэнняў, дэбюракратызацыю працэдур, персанальную адказнасць кіраўнікоў дзяржорганаў і камісій па справах непаўналетніх”.

Урадам распрацавана Палажэнне аб парадку прызнання дзяцей, якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы і маюць патрэбу ў дзяржаўнай абароне, сказаў Швед (зацверджана пастановай ад 30 снежня 2024 года № 1055. — “Позірк”.)

Як паведамлялася, дакумент уступіў у сілу 1 студзеня 2025 года.

З яго вынікае, што дзеці, чые бацькі прыцягваліся да адказнасці за нелаяльнасць уладам, могуць атрымліваць статус тых, хто знаходзіцца ў суправаджаецца.

У прыватнасці, паказчыкам для гэтага з’яўляецца ўстанаўленне фактаў прыцягнення і (або) вызвалення ад адміністрацыйнай адказнасці за правапарушэнні па артыкулах 19.1 (дробнае хуліганства), 19.4 (уцягванне непаўналетняга ў антыграмадскія паводзіны), 19.10 (прапаганда або публічнае дэманстраванне1, 9). прастораванне, выраб, захоўванне, перавозка інфармацыйнай прадукцыі, якая змяшчае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці або якая прапагандуе такую ​​дзейнасць), 25.11 (невыкананне патрабаванняў прэвентыўнага нагляду або прафілактычнага назірання) КаАП.

Бацькі непаўналетніх у Беларусі “жывуць у пастаянным напружанні, баяцца, што іх дзіця апынецца прызнаным, што знаходзіцца ў суправаджаецца ў выніку даносаў”, сказала ў інтэрв’ю “Позірку” былая завуч гімназіі ў Ляхавічах (Брэсцкая вобласць) Таццяна Крапіневіч. Яе эвакуіравалі з краіны ў снежні 2024 года пасля даносу праўладнай і прарасійскай актывісткі Вольгі Бондаравай.

Яна таксама адзначыла, што статус сацыяльна-небяспечнага становішча, першапачаткова прызначаны для абароны дзяцей, усё часцей выкарыстоўваецца як інструмент націску на сям’ю. На разгляд адпаведнай камісіі “могуць трапіць бацькі з бездакорнай рэпутацыяй”, паведаміла педагог.

“Сістэма працуе па прынцыпе: калі ёсць заява — усё роўна, на якой падставе яна пададзена — справа аўтаматычна заводзіцца. Нават старыя ці ілжывыя абвінавачанні могуць стаць прычынай пастаноўкі сям’і на ўлік. Крытэрыі суправаджаецца таксама абсурднымі: сямейная сварка, выклік паліцыі суседзямі ці нават пратэрмінаваныя камунальныя плацяжы”, — сказала Крапіневіч.

Хоць дзеці адбіраюцца з сем’яў толькі ў крайніх выпадках, па факце ўнясення ў суправаджаюцца праводзяцца праверкі, устанаўліваецца “дакучлівы кантроль, інспектары бесцырымонна правяраюць халадзільнікі, кантралююць побыт, праводзяць раптоўныя рэйды”, дадала яна.

“Сістэма суправаджаецца ў Беларусі ўсё менш нагадвае механізм абароны дзяцей і ўсё больш – інструмент ціску на сям’ю. Замест дапамогі тым, хто сапраўды мае патрэбу ў падтрымцы, яна служыць метадамі і запалохвання”, — заявіла суразмоўніца.

На яе думку, сістэма суправаджаецца ў Беларусі не проста не выконвае сваю ахоўную функцыю — яна становіцца спосабам кантролю і ціску на непажаданых.

Паводле даных Вярхоўнага суда, у 2024 годзе 2.558 чалавек было пазбаўлена бацькоўскіх правоў. За ўхіленне бацькоў ад утрымання дзяцей або ад кампенсацыі расходаў, затрачаных дзяржавай на ўтрыманне дзяцей, якія знаходзяцца або знаходзіліся на дзяржаўным забеспячэнні (арт. 174 КК) у 2024 годзе было асуджана 6.212 чалавек.