Вярхоўны камісар ААН па правах чалавека заклікаў улады Беларусі спыніць сістэматычныя рэпрэсіі

17 сакавіка, BPN. У Беларусі назіраецца “непрымальная карціна беспакаранасці і амаль поўнага знішчэння грамадзянскай супольнасці і асноўных свабод”, гаворыцца ў апублікаванай 17 сакавіка справаздачы вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека Фолькера Цюрка.

Даклад заснаваны на інтэрв’ю з 207 пацярпелымі ад дзеянняў сілавікоў і сведкамі, аналізе больш за 2,5 тыс. доказаў, у тым ліку фатаграфіі, відэа, медыцынскія і судовыя пратаколы і ахоплівае перыяд з 1 траўня 2020 года па 31 снежня 2022-га. Дакумент з’яўляецца працягам раней апублікаванага даклада ААН, які ахоплівае падзеі выключна жніўня 2020 года.

Упраўленне ААН па правах чалавека, якое раней збірала сведчанні катаванняў у беларусаў, палічыла сотні такіх скарг “якія заслугоўваюць даверу”, было таксама задакументавана больш за 100 выпадкаў сэксуальнага і гендэрнага гвалту ў дачыненні да затрыманых.

“Але маштабы сэксуальных і гендэрных парушэнняў і злоўжыванняў, верагодна, будуць заніжаны з-за стыгматызацыі, страху перад рэпрэсіямі і адмовы ў доступе ў краіну следчым ААН па правах чалавека”, — зазначаецца ў дакуменце.

“Суровыя прыгаворы, вынесеныя судамі, сведчаць аб інструменталізацыі і злоўжыванні сістэмай правасуддзя ў дачыненні да апазіцыянераў, блогераў, журналістаў, праваабаронцаў, прафсаюзных актывістаў і юрыстаў”, — гаворыцца ў дакладзе.

Вярхоўны камісар адзначае, што з 2021 года беларускія ўлады прынялі больш за дзесятак заканадаўчых паправак, “накіраваных супраць палітычных актывістаў і апанентаў улады”, якія ўключаюць такія практыкі, як завочныя судовыя працэсы, пазбаўленне грамадзянства і канфіскацыя прыватнай уласнасці. Акрамя таго, пашырана сфера прымянення пакарання смерцю.

“Працягваецца жахлівая практыка пераследу і пакарання людзей за законную праваабарончую дзейнасць”, — зазначае Цюрк.

Падкрэсліваецца, што да лютага 2023 года афіцыйны Мінск закрыў 797 НДА, а яшчэ 432 закрыліся, каб пазбегнуць магчымага судовага пераследу.

У дакладзе звяртаецца ўвага на рэпрэсіі супраць незалежных СМІ.

Вярхоўны камісар называе “ганебнай” ініцыятыву афіцыйных уладаў пазбаўляць грамадзянства тых, каго яны прызнаюць “экстрэмістамі”.

У дакладзе змяшчаецца заклік да дзяржаў — членаў ААН разгледзець пытанне аб прыцягненні да адказнасці праз нацыянальныя разборы на аснове агульнапрынятых прынцыпаў экстэрытарыяльнай і ўніверсальнай юрысдыкцыі.