Эканаміст Львоўскі: Краіны “далёкай дугі” не змогуць замяніць Беларусі Украіну і Еўрасаюз

13 чэрвеня, BPN. Спробы беларускай улады знайсці гандлёвых партнёраў у краінах “далёкай дугі” з’яўляюцца “марнымі” і маюць фактычна “фармальны характар”, такое меркаванне выказаў BPN акадэмічны дырэктар даследчага цэнтра BEROC, доктар эканамічных навук Леў Львоўскі.

У цэлым, паводле яго слоў, дыверсіфікацыя экспарту і імпарту “заўсёды патрэбная, каб проста не прымаць краінавыя рызыкі на сябе”. “Калі ў вас адзін гандлёвы партнёр, то любы шок для гэтай краіны стане шокам і для вас, — патлумачыў эксперт. — Плюс гэтая краіна, калі яна ваш адзіны партнёр, можа патрабаваць для сябе нейкіх адмысловых умоў. Напрыклад, выгандлёвываць для сябе значна большую долю ад вашага прыбытку”.

Таму, падкрэсліў ён, “заўсёды добра гандляваць з многімі краінамі, чым раней Беларусь і займалася”. “Аднак з 2020 года дыверсіфікацыя сыходзіць на нішто, — канстатаваў эканаміст. — Праз палітычныя рэпрэсій, праз саўдзел у вайне мы страцілі двух з трох нашых галоўных гандлёвых партнёраў — Украіну і Еўрапейскі саюз (першага — цалкам, другога — больш як на 50%). І цяпер мы занадта сканцэнтраваныя на нашым гандлі з РФ”.

Сёння Беларусь не толькі гандлюе пераважна з Расіяй, але і выбудоўвае праз яе тэрыторыю лагістыку паставак. На думку Львоўскага, гэта “дрэнна з эканамічнага пункту гледжання, а з палітычнага — яшчэ горш”.

Каб пазбегнуць рызык, заявіў акадэмічны дырэктар BEROC, неабходна “вяртаць старых гандлёвых партнёраў”, але для гэтага “трэба ісці на нейкія палітычныя кампрамісы”, на якія Аляксандр Лукашэнка “яўна ісці не збіраецца”. У гэтых умовах “робіцца спроба знайсці якія-небудзь іншыя краіны”, пра што і сведчаць паездкі па “далёкай дузе”.

“Натуральна, гэта дастаткова дарэмная спроба, але тым не менш як бы фармальна яны шукаюць іншых партнёраў, іншыя краіны, — сказаў Львоўскі. — Нічые рынкі там нельга назваць моцнымі. Дзяржавы, якія быццам бы гатовыя з намі размаўляць і мець зносіны, гэта ў асноўным найбяднейшыя краіны, якія гэтак жа як і Беларусь з розных прычын знаходзяцца пад санкцыямі або з’яўляюцца “нерукапажатнымі”.

“Нейкія сур’ёзныя краіны афрыканскага кантынента, напрыклад ПАР, гэта ўжо развітыя краіны, і ім мець зносіны з прадстаўнікамі Аляксандра Лукашэнкі няма чаго”, — заявіў эканаміст.

У той жа час Зімбабвэ, з якім Мінск імкнецца развіваць стасункі, “у некалькі разоў бяднейшы” за Беларусь паводле ВУП на душу насельніцтва, Нікарагуа “таксама не моцна развітая краіна”. З імі можна гандляваць, напрыклад, “прадаць нейкую колькасць трактароў”. Аднак узнікае іншая праблема — “у іх там мала грошай, а таму асабліва няма чым плаціць”.

“Як гэта было з Кеніяй, — прывёў прыклад Львоўскі. — Сёлета заключылі рэкордны кантракт на 320 мільёнаў долараў. Гэта ў цэлым добра. Праўда, у іх грошай таксама няма, але знайшлі крэдытора. Многія дэталі здзелкі не выдаюцца, але быццам бы гэта поспех”.

Прадаць нешта ў Зімбабвэ складаней, бо ў іх “няма ні грошай, ні крэдытораў”.

Кажучы пра Экватарыяльную Гвінею, эксперт падкрэсліў, што гэтая краіна жыве толькі за кошт продажу нафты. “У іх палова насельніцтва знаходзіцца за рысай беднасці. Напэўна, нейкую колькасць трактароў можна і туды прадаць, — сказаў ён. — Нафта адтуль, вядома, Беларусі не патрэбная, але, верагодна, яны за гэтую нафту атрымліваюць нейкія грошы, на якія і могуць набываць імпартныя тавары”.

Ва ўсіх гэтых краінах, канстатаваў Львоўскі, няма нечага, што было б жыццёва неабходна Беларусі. На яго думку, такой актыўнасцю Мінск разлічвае дасягнуць “палітычнага імітацыйнага эфекту”, паказаць, што з ім “мае зносіны не толькі Расія”.

Такім чынам, адзначыў эканаміст, стасункі з краінамі “далёкай дугі” — “не замена ні Украіне, ні Еўрапейскаму саюзу”.

27 ліпеня 2022 года прэм’ер-міністр Раман Галоўчанка заявіў, што праз уведзеныя санкцыі перад урадам стаіць задача па “пераарыентацыі экспартных патокаў”, неабходна “больш актыўна працаваць” у дзяржавах “далёкай дугі”, каб умацаваць “пазіцыі на рынках дружалюбных краін”.

19 жніўня таго ж года ў інтэрв’ю з дзяржСМІ ён выказаў меркаванне, што “мы ўжо, напэўна, самыя цяжкія часы прайшлі”. “У дастаткова выбухным тэмпе” растуць пастаўкі ў краіны “далёкай дугі”, а ў асобныя дзяржавы Азіі, Афрыкі і Блізкага Усходу яны выраслі “ў дзясяткі разоў”.

21 верасня старшы даследчык Цэнтра новых ідэй, экс-дыпламат Павел Мацукевіч у аналітычным матэрыяле для BPN адзначыў, што пераарыентацыя гандлю на “далёкую дугу” “дае свой плён, аднак экспартны ўраджай не супастаўны з тым, што давала Еўропа”. “Беларускі экспарт усё роўна пакуль куды больш паспяхова прыбудоўваецца ў Расіі, дзе вызваліліся нішы”, — лічыць ён.

Прымаючы 30 верасня даверчыя граматы шэрагу замежных паслоў, Лукашэнка заявіў: “Мы здолелі пераарыентаваць экспарт, займаемся імпартазамяшчэннем, павялічылі пастаўкі ў Расію, Кітай і іншыя далёкія ад нас краіны, як мы называем іх, далёкай дугі”.