БДІПЧ АБСЕ канстатуе пагаршэнне сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі і шкадуе аб адсутнасці запрашэння назіраць за выбарамі (дапоўнена)
22 лютага, Позірк. “Пагаршэнне сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі выклікае крайнюю занепакоенасць”, — гаворыцца ў заяве Бюро па дэмакратычных інстытутах і правах чалавека (БДІПЧ) АБСЕ, распаўсюджанай 21 лютага.
Дырэктар БДІПЧ Матэа Мекачы адзначыў, што “праваабарончая дзейнасць можа ўключаць крытыку ўрада і садзейнічае дабрабыту любога грамадства”.
“Са шкадаваннем даводзіцца канстатаваць, што ў Беларусі гэтая праца зараз крыміналізаваная. Многія праваабаронцы, актывісты і простыя грамадзяне, якія выказваюць сваю нязгоду, былі асуджаныя, зняволеныя ў турму і падвяргаюцца пераследам. Мы зноў заклікаем беларускія ўлады паважаць правы праваабаронцаў і ўсіх грамадзян, паколькі здароўе і нават жыццё гэтых грамадзян і іх сем’яў знаходзяцца пад пагрозай”, — адзначыў ён.
Падкрэсліваецца, што “з 2020 года дзесяткі праваабаронцаў, у тым ліку незалежных журналістаў і грамадзянскіх назіральнікаў за выбарамі, былі адвольна затрыманыя, некаторыя — неаднаразова, а многія па-ранейшаму знаходзяцца ў зняволенні ў жаласных умовах без забеспячэння права на справядлівае судовае разбіральніцтва”.
“Сотні арганізацый грамадзянскай супольнасці атрымалі загад аб закрыцці або прынялі рашэнне спыніць сваю працу ва ўмовах запалохвання, рэйдаў або канфіскацыі маёмасці”, — адзначана ў заяве.
БДІПЧ выказала сур’ёзную занепакоенасць арыштамі людзей “толькі за ўдзел у мірных дэманстрацыях 2020–2021 гадоў або за азнаямленне ў сацыяльных сетках з матэрыяламі, якія змяшчаюць крытыку афіцыйных уладаў”.
Бюро зноў заклікала вызваліць усіх грамадзян, якія былі несправядліва затрыманы.
“Сітуацыя з правамі чалавека прывяла да ўцёкаў за мяжу ў мэтах забеспячэння сваёй бяспекі сотняў тысяч беларусаў, у тым ліку многіх прадстаўнікоў грамадзянскай супольнасці і палітычнай апазіцыі. Нядаўнія змены ў беларускім заканадаўстве азначаюць, што некаторыя з іх могуць быць нават адвольна пазбаўленыя грамадзянства і стаць асобамі без грамадзянства ў якасці пакарання за дрэнна пэўную “экстрэмісцкую дзейнасць”, што супярэчыць міжнароднаму праву ў галіне правоў чалавека”, — адзначыла БДІПЧ.
Бюро нагадала беларускім уладам аб іх міжнародных абавязацельствах і абавязацельствах АБСЕ па выкананні правоў чалавека і вяршэнства закона, а таксама па забеспячэнні адказнасці за парушэнні правоў чалавека. Адзначана, што БДІПЧ неаднаразова прапаноўвала садзейнічаць у гэтым працэсе шляхам маніторынгу судовых працэсаў над праваабаронцамі разам з іншымі экспертнымі ведамі і інструментамі Бюро, накіраванымі на абарону правоў усіх грамадзян.
БДІПЧ зноў выказала шкадаванне ў сувязі з рашэннем беларускіх уладаў не накіроўваць запрашэнне ў адрас Бюро ўдзельнічаць за назіраннем за парламенцкімі выбарамі 25 лютага.
На думку арганізацыі, што гэта пазбаўляе грамадзян краіны магчымасці атрымаць “бесстароннюю, празрыстую і ўсебаковую ацэнку з боку міжнароднага органа”. БДІПЧ таксама падкрэслівае важнасць грамадзянскіх назіральнікаў за выбарамі і магчымасць ім працаваць без запалохвання ці ціску.
Адзначана, што хаця Бюро не можа назіраць за выбарамі, яно працягвае ўважліва сачыць за падзеямі ў Беларусі і іх наступствамі для дэмакратыі і правоў чалавека ва ўсіх галінах, якія ахопліваюць яго мандат.